Nedir, Nasıl Kullanılır, Kimleri Kapsar?
Şufa (önalım) hakkı, Türk Medeni Kanunu’na göre paylı mülkiyette (hisseli taşınmazlarda) hissedarların birbirlerine tanınan özel bir haktır. Bu hak, bir hissedarın hissesini üçüncü bir kişiye satması durumunda, diğer hissedarlara satışı öncelikli olarak kendi lehlerine tamamlama imkânı sunar. Şufa hakkı, paylı mülkiyet ilişkilerinde ortaklar arasında denge ve uyumu korumayı amaçlayan önemli bir hukuki düzenlemedir. İşte detaylar:
Şufa Hakkının(Önalım) Tanımı ve Hukuki Dayanağı
Şufa hakkı, paylı mülkiyetin devamını sağlamak ve ortaklar arasında üçüncü kişilerin müdahalesini sınırlamak için düzenlenmiş bir haktır. Bu hak, Türk Medeni Kanunu’nun 732. ve devamı maddelerinde yer alır. Şufa hakkının doğması için bir hissedarın kendi payını üçüncü bir kişiye satması gerekir. Bağış, takas gibi işlemler şufa hakkını doğurmaz.
Şufa Hakkını (Önalım) Kimler Kullanabilir?
Şufa hakkı, yalnızca diğer hissedarlar tarafından kullanılabilir. Yani taşınmazda pay sahibi olmayan kişiler bu hakkı ileri süremez. Şufa hakkı, üçüncü kişiye karşı açılan bir dava ile kullanılır ve bu davanın amacı, satış yapılan payın hissedar adına devrini sağlamaktır.
Şufa Hakkının(Önalım) Süresi
Şufa hakkı, satışın hissedarlara resmî şekilde bildirilmesinden itibaren 3 ay, her hâlükârda satışın üzerinden 2 yıl geçmesiyle düşer. Bu süreler hak düşürücü niteliktedir ve taraflar arasında aksi kararlaştırılamaz.
Tapuya Şerh Verilebilir mi?
Şufa hakkı, kanuni bir hak olduğu için tapuya şerh verilmez. Ancak paydaşlar arasında yapılan sözleşmeye dayalı önalım hakkı varsa, bu hak tapuya şerh edilebilir ve böylece üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.
Şufa Hakkı (Önalım) Nasıl Kullanılır?
1. Satışın Bildirilmesi: Satış işlemi tapuda tescil edilip diğer hissedarlara noter kanalıyla resmî olarak bildirilmelidir.
2. Dava Açma: Şufa hakkını kullanmak isteyen hissedar, bildirim tarihinden itibaren 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine dava açmalıdır.
3. Bedelin Ödenmesi: Hisseye ödenen satış bedeli ve tapu masrafları mahkeme tarafından belirlenir ve davacıdan tahsil edilir.
Şufa Hakkının (Önalım) Sınırlamaları
Şufa hakkı, yalnızca üçüncü kişilere karşı kullanılabilir. Hisse, başka bir hissedara satıldığında bu hak doğmaz.
Tapuda belirtilen satış bedeline itiraz edilemez, ancak muvazaalı işlemler söz konusuysa iptal talebiyle dava açılabilir.
Şufa Hakkı(Önalım) Neden Önemlidir?
Şufa hakkı, hissedarlar arasında uyumu koruyarak taşınmaz üzerindeki ortak mülkiyet ilişkisini sağlamlaştırır. Bu hak sayesinde, istenmeyen üçüncü kişilerin taşınmaza ortak olması engellenebilir ve mevcut hissedarların hakları korunabilir.
Sonuç olarak, şufa hakkı, paylı mülkiyette ortaklar arasında bir güvence mekanizmasıdır. Hissedarların bu hakkı doğru zamanda ve hukuka uygun şekilde kullanmaları büyük önem taşır.
