Teknolojinin günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmesi, bireylerin psikolojik sağlığını da etkileyen yeni sorunları gündeme getirdi. Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, dijital dünyanın insanlar üzerindeki etkilerini değerlendirerek, teknolojiye bağlı psikolojik rahatsızlıklara dikkat çekti. Özellikle Nomofobi, Netlessfobi, Siberkondri gibi kavramların önemine vurgu yaptı ve bu sorunların önlenmesine yönelik önemli önerilerde bulundu.
Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, akıllı telefonların ve internetin aşırı kullanımının yeni psikolojik bozukluklara yol açtığını belirtti. Özellikle, Nomofobi (akıllı cihazdan yoksun kalma korkusu) ve Netlessfobi (internetsiz kalma korkusu) gibi durumların yaygınlaşmaya başladığını ifade etti. Ayrıca, FoMO (Fear of Missing Out - gelişmeleri kaçırma korkusu) ve Siberkondri (sağlıkla ilgili bilgi arayarak aşırı kaygı oluşturma) gibi sorunların da teknolojiyle birlikte arttığını söyledi.
Doç. Dr. Sevi, bu teknolojik bağımlılıklar sonucunda bireylerin toplumsal hayattan çekilerek yalnızlaşabildiğini ve aşırı izolasyonun bir yaşam biçimi haline geldiğini ifade etti. Bu durumu Hikikomori kavramı ile ilişkilendiren Sevi, bunun bireylerin dış dünyadan kopma eğilimlerinin dijital dünyadaki aşırı zaman geçirme ile nasıl tetiklendiğini açıkladı.
Teknolojiden ve sosyal medyadan uzak kalmanın pozitif etkilerine de değinen Doç. Dr. Sevi, JOMO (Joy of Missing Out) kavramını tanıttı. JOMO, gelişmeleri kaçırmaktan rahatsız olmama ve sosyal medyadan uzak geçirilen zamanın tadını çıkarma anlamına geliyor. Bu yaklaşım, teknoloji kaynaklı psikolojik rahatsızlıkların çözümü olarak önerilmektedir.
Dijital dünyada geçirilen zamanın beyin üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu açıklayan Doç. Dr. Sevi, beynin sanal iletişimde ödül peşine düştüğünü belirtti. İnternet ve sosyal medyada sürekli beğeni alma, onaylanma ihtiyacı gibi davranışların beyin tarafından ödüllendirildiğini söyledi. Bu durum, kişilerin sürekli olarak interneti ve sosyal medyayı kullanma ihtiyacını artırıyor, ancak bu tür alışkanlıklar zamanla psikolojik sorunlara yol açabiliyor.
Bir araştırmasından örnekler vererek, yalnızlık, utangaçlık ve yaşam tatmini düşük olan bireylerin problemli internet kullanımı seviyelerinin daha yüksek olduğunu belirten Doç. Dr. Sevi, dijital dünyada aşırı zaman geçiren bireylerin daha fazla yalnızlık hissi yaşadığını ve bu durumun psikolojik sorunları tetikleyebileceğini vurguladı.
Doç. Dr. Sevi, teknoloji ve sosyal medyanın hayatımızda dengeyle yer alması gerektiğini belirtti. Teknolojiyi sadece işlevsel bir araç olarak kullanmak gerektiğini söyleyen uzman, "Boş zamanlarımızı doldurmak için her seferinde sosyal medyaya başvurmak yerine, kitap okumak, müzik dinlemek, spor yapmak, doğrudan iletişim kurmak gibi alternatif çözümler arayabiliriz" dedi. Ayrıca, çocukların ödül ve keyif duygularını ekranla değil, sanat ve sporla yaşaması gerektiğini savundu.
Son olarak, Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, teknolojinin sadece ihtiyaç duyduğumuz kadar hayatımızda yer alması gerektiğini ve dijital dünyanın bize sunduğu imkânları sağlıklı bir şekilde kullanarak yaşam kalitemizi artırmamız gerektiğini belirtti. İnsanların doğası gereği sosyal varlıklar olduklarını hatırlatan Sevi, düşünsel, duygusal ve fiziksel açıdan sağlıklı bir yaşam sürmenin tek yolunun teknoloji ile sağlıklı sınırlar koyarak doğrudan sosyal etkileşimlerde bulunmak olduğunun altını çizdi.
