Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi Yoğun Bakım Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tülin Akarsu Ayazoğlu, Dünya Sepsis Günü vesilesiyle önemli açıklamalarda bulundu. Sepsis, vücudun bir enfeksiyona karşı aşırı tepkisi sonucu kendi dokularına ve organlarına zarar vermesiyle oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Ayazoğlu, sepsisin erken tanı konulmadığında ölümcül olabileceğini belirtti ve bu hastalığın tedavi sürecine yönelik önemli bilgiler paylaştı.
Sepsis Nedir? Sepsis, bağışıklık sisteminin vücuda giren bakterilere karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Genellikle solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları ve cilt yaralanmalarının ilerlemesiyle oluşur. Bu aşırı yanıt, enfeksiyonla mücadele sırasında organlara zarar vererek şoka, çoklu organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir. Sepsisin ölümcül sonuçları, özellikle erken teşhis edilmediğinde artar. Ayazoğlu'na göre, dünya genelinde sepsis her yıl 47 ila 50 milyon kişiyi etkilerken, bu vakaların en az 11 milyonu ölümle sonuçlanıyor. Sepsisin teşhisi konulmaz ve tedavi edilmezse, hasta hızla kötüleşebilir.
Belirtileri ve Risk Faktörleri Sepsisin belirtileri arasında konuşma bozukluğu, kafa karışıklığı, aşırı titreme, kas ağrıları, yüksek ateş, nefes darlığı ve ciltte benekler yer alır. Özellikle yaşlı bireyler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler sepsise daha yatkındır. Kış aylarında solunum yolu enfeksiyonlarının yayılmasıyla birlikte sepsis vakalarının artış gösterebileceği uyarısında bulunan Ayazoğlu, risk faktörlerinin toplum tarafından iyi bilinmesi gerektiğini vurguladı.
Sepsisin Küresel Yükü Sepsis, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde büyük bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkar. Yoğun bakım ünitelerinin büyük bir kısmı sepsis hastalarıyla doludur. Tedavi maliyetleri oldukça yüksektir ve sepsis geçiren hastaların büyük bir kısmı, iş gücü kaybı ve yaşam kalitesinde düşüş gibi uzun vadeli etkilerle mücadele etmek zorunda kalır. Dünya genelinde her iki dakikada bir kişi sepsis nedeniyle hayatını kaybederken, sepsisin küresel ölümlerin %20'sinden sorumlu olduğu belirtilmektedir.
Sepsis Nasıl Önlenir? Sepsisin önlenmesinde en önemli adım enfeksiyonların önüne geçmektir. Ayazoğlu, aşılamanın kritik bir rol oynadığını ve özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerin pnömokok bakterisine karşı aşılanması gerektiğini söyledi. Bunun yanı sıra, temiz suya erişim, el hijyeni ve hastanelerde enfeksiyon kontrolü gibi faktörler sepsisin yayılmasını engelleyebilir. Antibiyotiklerin yanlış kullanımı ise antibiyotik direncine yol açarak sepsis riskini artırır. Bu nedenle, antibiyotiklerin dikkatli kullanılması hayati önem taşır.
Toplum Bilinci Oluşturulmalı Sepsisin farkındalığını artırmanın ve toplumu bilinçlendirmenin önemi büyük. Ayazoğlu, hastalığın belirtilerinin tanınmasının, sepsisin erken aşamada teşhis edilmesini kolaylaştıracağını ve tedavi sürecinin daha etkili hale geleceğini vurguladı. Sepsis geçiren bireyler için erken müdahale, hayatta kalma oranlarını önemli ölçüde artırabilir. Dünya Sepsis Günü, bu farkındalığın artırılması için büyük bir fırsat sunuyor.
Hastalığın Toplumsal Etkileri Sepsisin toplumsal etkileri de göz ardı edilemez. Hastaların tedavi sonrası yaşadıkları iş gücü kaybı, sosyal hayatlarına da olumsuz yansır. Sepsis nedeniyle yoğun bakım ünitelerinde uzun süre kalan hastalar, iyileştikten sonra bile uzun bir rehabilitasyon sürecine ihtiyaç duyarlar. Bu süreç, sadece bireylerin değil, aynı zamanda sağlık sisteminin de üzerinde ciddi bir yük oluşturur.
Sonuç: Erken Teşhis Hayat Kurtarır Sepsis, erken teşhis ve tedavi ile önlenebilecek bir hastalıktır. Bu nedenle, belirtiler hakkında bilinçlenmek ve gerektiğinde derhal tıbbi yardım almak hayati önem taşır. Prof. Dr. Ayazoğlu’nun vurguladığı gibi, toplumsal bilinçlendirme, sepsisle mücadelenin en etkili yollarından biridir. Enfeksiyonların önlenmesi, hijyen standartlarının artırılması ve aşılama, sepsisin ölümcül sonuçlarını engellemede kritik rol oynar. Sepsis farkındalığı artırılarak, hayat kurtarıcı müdahaleler daha erken yapılabilir ve bu ölümcül hastalığın küresel yükü azaltılabilir.
