Osmanlı’dan Günümüze Manevi Bir Miras: 195 Yıllık Hamidiyye Camii
UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Karabük’ün Safranbolu ilçesindeki Hamidiyye Camii, 195 yıllık tarihi ve barındırdığı halvet odalarıyla Osmanlı'dan günümüze ulaşan özel bir miras olarak öne çıkıyor. Türk İslam anlayışının ve tasavvuf geleneğinin en önemli yapı taşlarından biri olan cami, aynı zamanda Safranbolu’nun tarihi kimliğini yansıtan nadide eserler arasında yer alıyor.
Halvet Geleneğini Yaşatan Tek Cami
Safranbolu’daki dini yaşamı ve Türk tasavvuf geleneğini yansıtan Hamidiyye Camii, en dikkat çekici özelliği olan 18 adet halvet odasıyla Türkiye’de eşine az rastlanır bir yapı. Halvet odaları, bireyin kendini dünyevi zevklerden soyutlayarak ibadete yöneldiği, derin manevi deneyimler yaşadığı özel alanlar olarak biliniyor.
Tarihçi-Yazar Mehmet Kütükçüoğlu, caminin Safranbolu’daki tasavvuf anlayışını yaşatan en önemli yapılar arasında olduğunu belirtiyor. Ahmet Yesevi’nin öğretileri ve Şaban-ı Veli kolunun etkileri caminin inşa sürecinde önemli rol oynarken, halvet odalarının varlığı bu manevi mirası günümüze taşıyor.
Osmanlı’nın Mirası: Camideki Tarihi İzler
1835 yılında inşa edilen caminin girişinde II. Mahmut’un tuğrası yer alırken, 1884 yılında küçük bir onarımdan geçtiği kitabesinde belirtiliyor. Halk arasında "Muhtar Camii" veya "Zülmiye Camii" olarak da bilinen yapı, resmi kayıtlarda "Hamidiyye" ve "İhsaniye" isimleriyle geçiyor.
Halvet Odalarının Anlamı ve Kullanımı
Hamidiyye Camii’ndeki halvet odaları, geçmişte dervişlerin nefislerini terbiye etmek ve manevi eğitim almak için kullandıkları özel alanlardı. Az yemek, az uyku, çok zikir ve tefekkür anlayışıyla şekillenen bu odalarda, ibadet edenler iç dünyalarına yönelerek ruhsal olgunluk kazanmaya çalışıyordu. Günümüzde bu odalar, tarihin canlı bir tanığı olarak caminin mistik atmosferini korumaya devam ediyor.
Şaban-ı Veli Kolunun Özel Camisi
Camiyi önemli kılan bir diğer unsur ise Şaban-ı Veli koluna ait olması. Geçmişte bu caminin etkisi, Bulgaristan’a kadar uzanıyor ve Balkanlar’daki dervişler halvet için buraya geliyor ya da Safranbolulular, Bulgaristan’daki tekkelerde aynı geleneği sürdürüyorlardı. Ancak, Balkan Savaşları sırasında Bulgaristan’daki mescit yıkılmış olsa da, Safranbolu’daki Hamidiyye Camii varlığını sürdürerek manevi mirasını korumaya devam ediyor.
Günümüzde bu cami, Safranbolu’nun tarihi dokusunu ve Osmanlı döneminden günümüze uzanan tasavvuf anlayışını yansıtan önemli bir yapı olarak ziyaretçilerini ağırlıyor.
