ÖZELHABER/ Ömer Türkoğlu’nun kaleme aldığı “Levhi Beyin Akıl Defterine Göre Türkiye Tarihi (1909-1938)” adlı kitap, 12 Nisan 2025 Cumartesi günü saat 15.00’te Ankara Maltepe’deki “Berdelacuz Kitaplığı”nda düzenlenecek lansman ve imza gününde okuyucularla buluşuyor.
Kitap, yaklaşık 30 yıl boyunca emniyet teşkilatında görev yapmış olan Levhi Bey’in kişisel not defterlerine dayanıyor. Levhi Bey, 1909-1938 yılları arasında imzaladığı her türlü resmi yazışmanın bir suretini defterine kaydederek, adeta kendi arşivini oluşturmuş. Bu defterler, bugün için eşsiz birer tarihsel belge niteliği taşıyor.
Ömer Türkoğlu, bu belgeleri titizlikle günümüz Türkçesine çevirerek kitabında yayımladı. Eserde, Levhi Bey’in İstanbul Taksim ve Beyoğlu civarında kumar, fuhuş, hırsızlık gibi suçlarla mücadelesi, Milli Mücadele döneminde Zonguldak’ta casusluk ve hilafet yanlılarıyla mücadelesi, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Osmaniye’deki görevleri yer alıyor. Özellikle Kürt Halaskar Cemiyeti ve diğer gizli yapılanmalara dair raporlar, kitabın en dikkat çeken belgeleri arasında bulunuyor.
Kitabın yazarı Ömer Türkoğlu, devlet arşivlerinin Emniyet Genel Müdürlüğü'ne ait bölümlerinin kısmen açık olup çoğu bölümlerinin genellikle araştırmacılara kapalı olduğuna dikkat çekerek, bu belgelerin erişimi olmayan tarihçiler ve meraklılar için ciddi bir kaynak değeri taşıdığını vurguluyor. "Bu defterlerin tamamı arşivimdedir. Bu çalışma ile 1909-1938 arasındaki bazı sosyal ve toplumsal olaylara dair bazı belgeler gün ışığına çıkmış oluyor" diyen Türkoğlu, kitabının tarihçiliğe önemli bir katkı sunmasını umuyor.
Araştırmacı-Yazar Ömer Türkoğlu, "Yaklaşık bir ay önce yayımlanan kitabım, Levhi Bey adında bir emniyet görevlisinin 1909 ile 1938 yılları arasında, yaklaşık 30 yıl boyunca imzaladığı her türlü belgenin bir suretini kendi şahsi not defterine kaydetmesini konu alıyor. Levhi Bey’in bu belgeleri kopyalamasındaki amaç, muhtemelen ileride benzer olaylarla karşılaştığında geçmişte nasıl bir işlem yaptığını hatırlayarak ona göre hareket etmek ve kendisinden hesap sorulması durumunda da hangi belgelere ne tür cevaplar verdiğini ispat edebilmekti.
Defterler, kıymetli birer tarihsel belge niteliği taşıyor. Kitapta belgelerin belli bir tarihi önemi olmayanlarla şahsiyata dair özel bilgi içerenlerin haricinde tamamı yer almaktadır. Böylece 1909'dan 1938'e kadar olan döneme dair 600’den fazla yazışmayı bir araya getirmiş oldum.
Belgelerde neler var derseniz; örneğin, 1909 yılında İstanbul’da göreve başlayan Levhi Bey, Taksim ve Beyoğlu civarında dönemin suçlarıyla mücadele etmiş. Kumar, hırsızlık, dolandırıcılık, fuhuş ve kaçak içki üretimi gibi suçlarla ilgilenmiş.
Milli Mücadele döneminde Anadolu Hükümeti'ne katılmış ve Zonguldak’a tayin edilmiş. Burada daha çok casusluk faaliyetleriyle, gemilerle gelen yabancı kişilerle ve hilafet yanlılarıyla ilgilenmiş. Ankara Hükümeti’ne muhalif olduğu zannedilen kişilerin bilgilerini toplayarak üst makamlara bildirmiş.
Cumhuriyet döneminde ise Osmaniye’ye (o dönemdeki adıyla Cebelibereket) tayin edilmiş. Burada da Kürt Halaskar Cemiyeti gibi gizli örgütleri tespit etmiş ve çökertmiş. Ayrıca kaçakçılık, casusluk, hilafet yanlıları, dönemin devrim yasalarına muhalif kişilerle ilgili bilgi toplamış ve raporlamış. Her belgeyi imzalarken bir suretini defterine kaydetmeyi de ihmal etmemiş.
Bu belgelerin bugün araştırmacılar ve tarihçiler için çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Çünkü şu an Cumhurbaşkanlığına bağlı Devlet Arşivleri’nin Emniyet Genel Müdürlüğü ile ilgili bölümleri bir takım hukuki nedenlerle araştırmacılara büyük oranda kapalı. Yetkililerin kısa zamanda söz konusu yasal pürüzleri aşacağını inanıyorum. Dolayısıyla kitabımda yer alan bu belgeler, arşivlere ulaşamayan araştırmacılar için önemli bir kaynak oluşturacaktır.
Kitabımın tarihçiliğimize katkı sağlamasını diliyorum. Söyleyeceklerim bu kadar, teşekkür ederim." ifadelerine yer verdi.
“Levhi Beyin Akıl Defterine Göre Türkiye Tarihi”, yalnızca geçmişi belgelemekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda yaşanan toplumsal ve siyasi gelişmeleri ilk elden aktaran eşsiz bir kaynak sunuyor. Lansmana tüm tarih meraklıları ve araştırmacılar davetli.
İlgilenenler kitabı https://www.nadirkitap.com ve https://www.amazon.com.tr gibi sitelerden edinebilirler.
