İsmail Gaspıralı, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında önemli bir Kırım Tatarı fikir adamı, eğitimci, gazeteci ve yazardır.
İsmail Gaspıralı kimdir?
İsmail Gaspıralı, 20 Mart 1851'de Kırım'ın Bahçesaray şehri yakınlarındaki Avcıköy'de doğmuş bir Türk düşünürü, eğitimci, yazar ve yayıncıdır. Kırım Tatarı kökenli Gaspıralı, Rus İmparatorluğu'nda Türk ve İslam toplumlarının eğitim, kültür ve modernleşme ihtiyacını vurgulayan önemli bir figürdür. Türkçülük ve Turancılığın öncülerinden biri olarak, Türk halklarını birlik ve dayanışmaya çağırmış ve bu düşüncelerini özellikle gazetecilikle yaymıştır.
İlk eğitimini Bahçesaray’daki Müslüman mektebinde aldıktan sonra, Akmescid Erkek Ortaokulu’na devam etmiş ve 10 yaşında Moskova’daki Harp Okulu’na girmiştir. Ancak, 1867’de Girit İsyanı’na katılma amacıyla İstanbul’a gitmek isteyince askeri okuldan uzaklaştırılmıştır. Eğitimini tamamlayamadan Osmanlı için mücadele hayalini gerçekleştirememiştir.
1872 yılında eğitimine devam etmek için İstanbul, Viyana, Münih ve Stuttgart üzerinden Paris’e gitmiştir. Paris’te ünlü Rus edebiyatçısı İvan Turgenyev ile çalışarak Batı kültüründen etkilenmiş ve modern eğitim ile kültür reformlarını savunmaya başlamıştır.
Gaspıralı, gazetecilik kariyerine 1883’te kurduğu Tercüman gazetesi ile başlamış ve bu gazete Türk dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Türkçenin sadeleştirilmesine ve ortak bir edebi dilin geliştirilmesine öncülük eden Gaspıralı, Osmanlı Türkçesi’ndeki Arapça ve Farsça kelimelerin yerine sade bir dil kullanmayı tercih etmiştir. "Dilde, fikirde, işte birlik!" sloganıyla kültürel birlik ve dayanışmayı teşvik etmiştir. Tercüman gazetesi, 1918 yılına kadar yayımlanmış ve Türkçülük düşüncesinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Gaspıralı, eğitim alanında da büyük yeniliklere imza atmıştır. Özellikle Usûl-i Cedîd (Yeni Usul) okullarının kurulmasına öncülük etmiş, geleneksel yöntemlerden farklı olarak modern ve bilimsel eğitim anlayışını benimsemiştir. 1893’te ablası Pembe Hanım’ın Bahçesaray’da açtığı ilk kız okulu, eğitimdeki öncülük rolünü pekiştirmiştir.
Kadınların eğitimi konusunda da önemli adımlar atan Gaspıralı, 1905 yılında yayımlamaya başladığı Âlem-i Nisvân (Kadınlar Dünyası) dergisi ile kadın hakları ve eğitimine dikkat çekmiştir. Bu dergi, Kırım Tatarları ve tüm Rusya Türkleri için önemli bir kaynak olmuştur.
İsmail Gaspıralı, Türk dünyasında birlik ve beraberliği sağlamak amacıyla yazılı eserleri ve sosyal projelerle çalışmıştır. Tercüman gazetesi, onun Türk halklarını bir araya getirmek için kullandığı en güçlü araçlardan biri olmuştur. Sadece bir gazeteci değil, aynı zamanda kültürel bir köprü kurma gayreti içinde olan bir liderdir.
24 Eylül 1914'te Bahçesaray’da hayatını kaybeden Gaspıralı, mirasıyla Türk dünyasında kültürel uyanışa yol açmış, eğitim reformları ve Türkçülük hareketi için önemli bir temel oluşturmuştur. Düşünceleri, Türk halklarının özgürleşmesi ve modernleşmesi için bir rehber olmuştur. Bugün, eserleri ve görüşleri Türk dünyasında büyük bir saygıyla anılmaktadır.
İsmail Gaspıralı kaç yaşında?
İsmail Gaspıralı, 20 Mart 1851'de doğmuş ve 24 Eylül 1914'te hayatını kaybetmiştir. Bu durumda, 1914'te 63 yaşındayken vefat etmiştir.
İsmail Gaspıralı nereli?
İsmail Gaspıralı, Kırım'ın Bahçesaray şehri yakınlarındaki Avcıköy'de doğmuştur. Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olan Gaspıralı, bu bölgenin kültürel ve tarihi atmosferinde yetişmiştir.
İsmail Gaspıralı ne iş yapıyor?
İsmail Gaspıralı, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında önemli bir Kırım Tatarı fikir adamı, eğitimci, gazeteci ve yazardır. Gaspıralı, özellikle Türkçülük ve modernleşme düşüncelerinin savunucusudur. Eğitim alanında yaptığı reformlarla, Usûl-i Cedîd (Yeni Usul) hareketini başlatmış ve Türk dünyasında eğitimde köklü değişiklikler yapmayı hedeflemiştir.
İsmail Gaspıralı evli mi?
İsmail Gaspıralı evliydi. İsmail Gaspıralı, Pembe Hanım adında bir eşle evlenmiştir. Pembe Hanım, aynı zamanda Gaspıralı'nın eğitim alanındaki reformlarını desteklemiş ve onun fikirlerine katılan önemli bir kişiydi. Çiftin, Şefika Gaspıralı adında bir kızları da olmuştur. Şefika Hanım, babasının eğitim ve kültür alanındaki çalışmalarını sürdürmeye çalışmış, ayrıca Âlem-i Nisvân (Kadınların Dünyası) adlı derginin yayınlanmasında önemli bir rol oynamıştır.
İsmail Gaspıralı'nın meşhur sözü nedir?
İsmail Gaspıralı'nın meşhur sözü "TÜRK'ün düşmanı çoktur ama, TÜRKLÜĞÜ savunanın düşmanı daha çoktur."dır.
İsmail Gaspıralı'nın eserleri
Russkoye Musulmanstvo (Rus İslam) (1881)
Salname-i Türki (1882)
Mirat-ı Cedid (1882)
Hace-i Sıbyan (1884)
Avrupa Medeniyetine Bir Nazar-ı Muvazene (1885)
İslamlara dair Nizamlar ve İmtiyazlar (1885)
Rusya Coğrafyası (1885)
İki Bahadır (1886)
Kıraat-i Türki (1886)
Maişet Muharebesi (1886)
Kolera Vebası ve Onun Deva ve Darusu (1887)
Bahtiyar Nazım (1889)
Atlaslı Cihanname (1889)
Medeniyet-i İslamiye (1889)
Garaib-i Adat-i Akvam (1890)
Arslan Kız (1894)
Mektep ve Usul-i Cedid Nedir? (1894)
Risale-i Terkib (1894)
Russko-vostochnoe Soglashenie (1896)
Hesab. Muhtasar Ilm-i Hesab ve Mesa'il-i Hesabiye (1897)
Her Gün Gerek Zakonlar (1897)
Rehber-i İslamiye (1898)
Şara'it al-Islam (1897)
Rehber-i Mu'allimin (Mu'allimlere Yoldaş) (1898)
Türkistan Uleması (1901)
Mevlud-i Cenâb-ı Hazret-i Ali (1900)
Beden-i İnsan (1901)
Iran. Resimli Mecmua (1901)
Mebadi-yi Temeddün-i İslamiyan-i Rus (1901)
Meşhur Payitahtlar (1901)
Usul-i Edeb (Şark ve Garb Kaideleri) (1901)
Zoraki Tabib (1901)
Malumat-i Nafia (1901)
Tashih-i Akaidden (1901)
Temsilat-i Krilof (1901)
Asya'da Komşularımız (1903)
Müslüman Kongresi (1909
