Çankırı’da gazeteciliğin ve gazete dağıtımının temelleri, 1952 yılında Hüseyin Nergiz tarafından atıldı. Kastamonu’nun Nergiz köyünden Çankırı’ya göç eden aile, kısa sürede kentin gazetecilik tarihinde önemli bir yer edindi. Hüseyin Nergiz, Çankırı’nın ilk gazete dağıtıcısı olarak, hem berberlik hem de gazete satışını bir arada yürüten bir esnaf olarak tanındı. Çankırı’da gazete satışını organize eden ilk kişi olarak, Nergiz Ailesi, şehrin kültürel hayatına büyük katkılar sundu ve kent sakinlerinin haber alma ihtiyacını karşıladı.
1950’li Yıllarda Gazetecilik ve Dağıtım Süreci
Cumhuriyet dönemi gazete dağıtımı, 1959 yılına kadar her gazetenin kendi imkânlarıyla ve sokak satıcıları aracılığıyla gerçekleştirdiği bir süreçti. O yıllarda, gazete kuruluşları düzenli bir dağıtım ağına sahip değildi ve gazeteler genellikle elde taşıyan müvezziler tarafından satılırdı. Ancak 1959 sonrası dönemde, gazete dağıtım şirketlerinin kurulmasıyla birlikte bu süreç daha organize hale geldi. Türkiye genelinde kitle basını ve gazetecilik faaliyetleri hızla gelişti. Ulaşım altyapısındaki iyileşmeler, gazete dağıtımının daha hızlı ve geniş çapta yapılmasına olanak tanıdı.
Hüseyin Nergiz’in başlattığı bu gazete dağıtım işi, 1960’lı yıllarda büyük oğlu Kenan Nergiz tarafından devralındı. Kenan Nergiz, Çankırı'da gazeteciliği profesyonel bir boyuta taşıyan ilk kişiydi. O yıllarda gazete satışı ve dağıtımı için aldığı Land Rover cip, her gün Ankara’dan Çankırı’ya gazete taşıyarak kentin gazetecilik tarihinde bir mihenk taşı oldu.
İlk Gazete Bayii ve Çankırı’da Kitle Basınının Yükselişi
Çankırı’da ilk gazete bayii olarak kurulan Nergizler, kentin en yoğun noktalarından biri haline geldi. Manifaturacılar Caddesi üzerindeki bayii, yıllarca Çankırı halkının haber ihtiyacını karşıladı. O dönemde Hürriyet, Günaydın ve Tercüman gibi gazeteler, Çankırı’da en çok satılan yayınlar arasındaydı. Bayii, sadece gazete satışı yapmakla kalmayıp aynı zamanda çizgi romanlar, dergiler ve popüler kültür ürünleriyle de Çankırı halkına hizmet sundu.
Kenan Nergiz, sabahın erken saatlerinde aldığı gazeteleri koltuğunun altına sıkıştırarak sokaklarda anons eder, "Gaste bugünün, yazıyoo!" diye bağırarak satış yapardı. Bu satış yöntemi, Çankırı’nın cadde ve sokaklarında adeta bir geleneğe dönüşmüştü. Kenan Nergiz ve kardeşi Turhan Nergiz, çocukları ve diğer aile üyeleriyle birlikte bu işi yıllarca başarıyla sürdürdü. Özellikle Turhan Nergiz, Çankırı’nın en tanınan gazete müvezzilerinden biri olarak, gazete isimlerini yüksek sesle anons ederek kentin sokaklarında yankılanan sesiyle hafızalarda yer etti.
Gazete Dağıtımının Altın Yılları: 1960-1980 Dönemi
1960’lı yıllarda başlayan bu yeni dönem, gazetelerin kitlesel dağıtımının daha yaygın hale geldiği yıllardı. Kenan Nergiz, Çankırı’ya her gün gazete getirmek için Ankara Ulus’taki Rüzgârlı Sokak’tan gazete balyalarını alır ve Land Rover cipine yüklerdi. Gazeteler, sabaha karşı Çankırı’ya ulaştırılır ve bayide balyalar açılarak, daha mürekkebi kurumadan satılmaya başlanırdı. Çankırı halkı, taze haberleri ve manşetleri okumak için sabahın erken saatlerinde bayii önünde toplanırdı.
Bu dönemde, Çankırı’da sadece gazete değil; aynı zamanda Hayat, Ses ve Tarih dergileri gibi popüler dergiler de büyük ilgi görürdü. Çizgi romanlar, özellikle gençler arasında çok popülerdi. Teksas, Tommiks, Zagor gibi yabancı çizgi romanlar ve Tarkan, Karaoğlan gibi yerli çizgi romanlar, Çankırı’da peynir ekmek gibi satılırdı. Yılbaşı dönemlerinde ise kartpostal ve tombala gibi ürünler de bayide yoğun ilgi görürdü.
Kenan Nergiz’in Sosyal Hayatı ve Hobileri
Kenan Nergiz, Çankırı’da sosyal kimliği ve renkli kişiliğiyle tanınan biriydi. Çocukluk yıllarından itibaren balıkçılığa, avcılığa ve çiçek yetiştiriciliğine meraklıydı. Çankırı’nın eski valilerinden Cevat Çapanoğlu’nun berberliğini yapmış olan Kenan Nergiz, aynı zamanda çok güzel balık ağı örer ve akordeon çalardı. Çankırı halkı, Kenan Nergiz’in cipine binerek şehir gezilerine katılmaktan büyük keyif alırdı. Nergiz, ailesi ve akrabalarıyla sık sık doğa gezilerine çıkar ve sevdiklerini de bu gezilere dahil ederdi.
Gazete Bayii İşinin Sonu: 1980’li Yıllar
1980’lerin sonlarına doğru, gazete dağıtımı ve bayilik işleri değişmeye başladı. Kenan Nergiz, 1988 yılında emekliye ayrılarak gazete bayii işini sonlandırdı. Bayii dükkânı, ticari faaliyetine son verildikten sonra satıldı. Ancak Nergiz Ailesi’nin yıllar boyunca sürdürdüğü bu hizmet, Çankırı halkının hafızasında silinmez izler bıraktı. Çankırı’nın ilk ve tek gazete bayii olarak anılan Nergizler, kentin kültürel ve sosyal hayatına damgasını vurdu.
Nergizler Bayii'nin Çankırı’ya Katkıları
Nergizler Bayii, sadece gazete ve dergi satışı yapan bir yer değil; aynı zamanda Çankırı halkının buluşma noktası haline gelmiş bir merkezdi. Manşetlere hızlıca göz atan Çankırılılar, Kenan ve Turhan Nergiz’in enerjisi ve çabası sayesinde her sabah güncel haberlere erişebilirdi. O dönemin çocukları ve gençleri, gazete müvezziliği yaparak aile bütçelerine katkıda bulunur ve işin inceliklerini öğrenirlerdi.
Nostaljik Bir Anı: Gazetelerin Altın Çağı
Çankırı’nın caddelerinde yankılanan “Gazeteler geldi!” anonsları, eski Çankırı sokaklarının nostaljik bir parçası olarak hatırlanır. Kenan ve Turhan Nergiz’in başlattığı bu gelenek, Çankırı halkına güncel haberleri sunma konusunda eşsiz bir hizmet sundu. Çankırı’da gazeteciliğin temellerini atan ve kentin ilk gazete bayii olan Nergizler, gazetecilik tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
Çankırı tarihini araştıran Metin Yılmaz, "Çankırı’nın ilk gazete bayii olan Nergizler, şehrin sosyal ve kültürel hayatına büyük katkılar sağlamış, gazetecilik tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Hüseyin Nergiz’in başlattığı ve Kenan Nergiz’in liderliğinde büyüyen bu bayii, Çankırı’nın basın tarihinde unutulmaz izler bırakmış, birçok neslin habere ulaşmasını sağlamıştır. Nergiz Ailesi’nin azmi ve çabaları, Çankırı halkının hafızasında nostaljik bir hatıra olarak yaşamaya devam ediyor." ifadelerinde bulundu.
