Öksüz, annesi ölmüş olan çocuğu ifade ederken, yetim ise babası ölmüş olan çocuğu tanımlar. Öksüz kelimesi ayrıca hem annesi hem de babası ölmüş olan çocuklar için de kullanılır. Bu terimler, anne ve babalarından ayrılmış olan veya sürekli olarak ayrı kalan çocuklar ve hayvan yavruları için de kullanılabilir.
Babası ölene ne denir?
Yetim kelimesi, Arapça kökenli olup "yalnız olmak, tek başına kalmak" anlamına gelir ve çeşitli nesnelerin tekliğini ifade etmek için kullanılır. Örneğin, sedeften tek çıkan iri inci tanesine "dürr-i yetîm", şiir olmayan tek beyte ise "beyt-i yetîm" denir.
Bu kelime aynı zamanda babası ölmüş çocuklar için de kullanılır. Fıkıhta ise yetim terimi, henüz bulûğ çağına ermemiş çocukları ifade etmektedir. İslam hukukunda, çocuğun nafakasını sağlama, haklarını koruma ve yetiştirme sorumluluğu genellikle babaya aittir, bu yüzden yetimlik özellikle babanın kaybıyla ilişkilendirilir.
Arapça'da annesini kaybetmiş çocuk için "aciyy", hem annesini hem babasını kaybetmiş olanlar için ise "latîm" terimleri bulunsa da genel olarak "yetim" kelimesi tüm bu durumları kapsar.
Günümüzde bazı İslam ülkelerinde yetim terimi, anne ve babasından birini veya her ikisini kaybetmiş veya babası ve hatta her iki ebeveyni bilinmeyen çocukları ifade eder.
Türkçe'de ise yetim kelimesi genellikle babası ölmüş çocukları tanımlamak için kullanılsa da bazı bağlamlarda Arapça'daki gibi geniş bir anlamda da kullanılmaktadır.
Öksüz ne demek?
"Öksüz" sözcüğü, Türkçe'nin "ök" kökünden türemiştir ve başlangıçta "bağ, ip, ana" gibi anlamları ifade etmektedir. Zamanla anlam genişlemesiyle birlikte önce göbek bağı, sonra da anne ve baba (ebeveyn) anlamında da kullanılmaya başlanmıştır. Bazı Türk ağızlarında "ök" sözcüğü, öksüz kelimesiyle eş anlamlı olarak da kullanılır.
Öksüz kelimesi, Arapça "yet'm" (tek başına, eşsiz) sözcüğünden türetilmiştir. Hem sıfat hem de isim olarak kullanılabilen öksüz ve yetim kelimeleri, genellikle babası veya ebeveynleri ölmüş veya kayıp olan çocukları tanımlamak için kullanılır.
