Hacı Murâd-ı Velî, H.510/M.1117 yılında Türkistan'da doğmuştur. Babasıyla birlikte Hac görevini yerine getirdikten sonra H.583/M.1187 yılında Eldivan-Seydi köyüne yerleşmiştir. Burada Hz. Muhammed'in soyundan gelen bir seyyid olduğu için köy ismini buradan almıştır. Seydi köyünde H.604/M.1207 yılında vefat ettiği bilinmektedir.
Hacı Murad-ı Velî, Anadolu'ya cesaret edip İslam'ı yayma sorumluluğunu üstlenen müstesna bir rehber olarak tanınmaktadır. Hoca Ahmed Yesevi'nin talebelerinden olduğu kabul edilmekte ve öğretilerini Anadolu'ya yaydığına inanılmaktadır. Eldivan (Dümelü) bölgesine yerleşen Hacı Murad-ı Velî, burada bir değirmen satın alıp işletmiş, burada ikamet etmiş ve yöre halkını İslam öğretisi konusunda eğitmiştir.
Hacı Murad-ı Velî de Hoca Ahmed Yesevî gibi İslam şeriatına sıkı sıkıya bağlı olan bir alimdir ve Hz. Muhammed'in öğretilerini ve uygulamalarını tüm kalbiyle takip ettiği yaygın olarak kabul edilmektedir. Anadolu'daki etkisi hala devam etmektedir.
Hacı Murad-ı Velî 'nin Pîr Ali Çelebî, Elvan Seydî ve Abdulgaffar Çelebî adlarında üç oğlu ve birkaç kızı olduğu bilinmektedir. Babasının vefatından sonra oğulları kendilerini Anadolu'nun farklı yerlerinde İslam'ı yaymaya ve önemli vakıflar kurmaya adadılar.
Hacı Murad-ı Veli Türbesi nerede?
Eldivan Seydi Köy'de bulunan Hacı Murad-ı Veli Türbesi ve Camii moloz taştan yapılmış, ahşap çatılı mütevazı bir yapıdır. Cami ve türbe aynı bina içerisinde bulunmaktadır. Yapı kitabesi bulunmadığından yapının kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak Hacı Murad-ı Veli 1207 yılında vefat ettiğinden türbenin bu yıldan sonra yapıldığı, caminin ise daha sonra eklenmiş olabileceği düşünülmektedir. Bina, yıllar içerisinde yapılan bir dizi bakım ve onarımla bugünkü durumuna gelmiştir.
Cami doğudan batıya uzanan dikdörtgen planlı ve düz ahşap tavanlıdır. Türbe bölümü Türk tarzı kiremitlerden yapılmış bir çatı ile süslenmiştir. İç duvarlardaki girift desenler 1951 yılında Tosyalı Ali Usta tarafından yapılmıştır. Güneybatı bölgesinde tuğla kullanılarak örülmüş, sekiz sıra kirpi saçaklı bir yiv bulunmaktadır.
Caminin doğu duvarına bitişik türbenin ön kısmında Hacı Murad-ı Veli'nin oğlu ve kızlarına ait sandukaların yanı sıra bölgede kutsal sayılan iki gök taşı bulunmaktadır. Hacı Murad-ı Veli'nin ana mezar alanı, dar girişi olan kare planlı bir kubbe ile çevrelenmiştir.
Hacı Murad-ı Veli sözleri
-
İnsan Sevgisi ve Hoşgörü: "İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın."
-
Allah'a Güven: "Allah'a tevekkül et, gerekse sabret, karşılığını alırsın."
-
Öğüt ve İrşat: "Allah'a ve ahiret gününe iman eden kimse, ya hayır söylesin ya da sussun."
-
Tevazu ve Alçakgönüllülük: "Başkalarını kendinden üstün bil ki, yücelerden biri olasın."
